MỘT SỐ KINH NGHIỆM BẢO QUẢN SÁCH
Sách là một tài sản vô cùng quý giá nếu không nói là vô giá, là nơi lưu giữ kho tàng tri thức của nhân loại. Viết ra được một cuốn sách đã khó, nhưng làm thế nào để lưu giữ và bảo quản trước sự tác động của các yếu tố môi trường lại càng khó hơn. SÁCH HAY MỖI NGÀY xin chia sẻ một số kinh nghiệm bảo quản sách chống lại các tác động của môi trường.
1. Nguyên nhân sách bị xuống cấp và hư hỏng:
– Có rất nhiều nguyên nhân nhưng phổ biến thường gặp là các nguyên nhân sau đây: Do đặc điểm khí hậu Việt Nam là nhiệt đới gió mùa, độ ẩm cao nên có tác động rất lớn đến chất lượng sách. Sách để một thời gian nếu không biết bảo quản đúng cách sẽ bị ố, đổi màu, mờ chữ,…
– Do chất lượng của giấy, mực
– Bảo quản sách và tủ sách
2.Sách được xem là tài sản vô cùng quý giá. Việc sử dụng và bảo quản thư viện be bé này không chỉ giúp bạn giữ gìn sách mà còn kéo dài tuổi thọ của chúng.
– Loại tủ thích hợp để giữ sách: Để hạn chế mối mọt, bạn đừng nên đóng tủ và kệ sách bằng các loại ván mỏng như ván thông, ván ép hoặc cây dầu… Mối mọt rất thích những loại gỗ này. Các loại tủ, kệ bằng sắt, kẽm hay xi-măng xây âm vào trong vách tường cũng không thích hợp. Chúng dễ làm sách ẩm, nhanh mốc và mục nát. Cách tốt nhất là bạn nên đóng tủ bằng gỗ cẩm lai, trắc hoặc bằng lăng… Những loại này rất cứng, không dễ hỏng và mục nền mối mọt hoặc kiến khó
– Một vài cách bảo quản sách của bạn: Điều cần quan tâm trước tiên là phòng chống mối mọt có thể gây hại cho sách. Việc này rất đơn giản. Bạn hãy cho vào các góc tủ vài viên long não để trừ gián. Muốn chống mối mọt, bạn cần xử lý các vật liệu bằng cách: Trước khi xếp sách vở lên kệ, nên phun phủ toàn bộ bề mặt gỗ hoặc dùng cọ quét khoảng ba lớp dầu Timberlife 16L. Loại này có khả năng bảo vệ tủ gỗ trong thời hạn 5 năm. Nếu dùng dầu chống mối khả năng bảo vệ chỉ khoảng 1 năm. Khi thấy kiến xuất hiện, bạn nên dùng phấn kiến, bán tại các siêu thị. Nếu muốn diệt mối, bạn phải dùng thuốc dạng bột Termidor. Khi phun thuốc này vào các khe tủ hay kệ, bạn phải đeo khẩu trang và giữ khoảng cách an toàn tối đa 1 m cho người và gia súc xung quanh. Nhớ thận trọng khi sử dụng, tuyệt đối không để chúng văng vào mắt, miệng. Nếu tay bị dính loại thuốc này, bạn cần rửa sạch bằng xà phòng ngay để tránh gây nguy hiểm đến tính mạng. Nếu trong nhà quá ẩm mốc, bạn nên dùng vôi bột rải trong tủ sách nhằm hút bớt hơi nước. Nhớ thay vôi định kỳ khoảng 4 tuần/1ần mới có hiệu quả.
– Làm vệ sinh cho sách: Vào mùa mưa, bạn cần cẩn thận hơn, nên đem sách ra phơi thường xuyên hay để nơi thoáng gió. Nếu không, sách sẽ rã hồ và keo, dẫn đến tình trạng các tép sách bị bung, rời ra ngoài. Bạn không nên dùng bóng đèn tròn thắp sáng trong tủ hay phòng chứa sách. Điều này sẽ làm sách giòn, dễ rách sau một thời gian. Khi lau bụi cho sách, bạn nên dùng khăn mềm khô hoặc chổi lông gà.
3. Một số cách bảo quản sách khác:
– Bảo vệ bìa. Bao qua tờ bìa bằng tờ giấy hoặc báo cũ trước khi cất đi. Điều này sẽ giúp bạn tránh được việc bìa cuốn này bị dính vào cuốn kia, đồng thời cũng dễ dàng hơn khi sắp xếp.Một số bạn có thói quen bọc sách bằng giấy bọc nilon có bán sẵn rồi, nhưng bao qua tờ bìa bằng giấy hoặc báo cũ, giúp các bạn tránh được việc các bao nilon bị dính lấy nhau sau một thời gian cất giữ. Sau khi bọc bằng bao nilon, các bạn có thể lấy 1 tờ giấy hay báo cũ bao nhẹ bên ngoài, rồi xếp lên giá. Như vậy, sau một thời gian lấy ra, các bao nilon không bị dính lại với nhau và vẫn còn đẹp.
– Giảm nguy cơ cong vênh sách bằng cách sử dụng bìa các tông hoặc bìa cứng. Nếu bạn cất giữ sách trên gác xép, tầng hầm, trên nền nhà hay bất cứ chỗ nào ẩm thấp, hãy dùng những miếng bìa cứng hoặc bìa các-tông thật dày ngăn giữa những cuốn sách. Những miếng bìa này sẽ có tác dụng như một máy hút ẩm, hút hơi nước ẩm trong không khí. Nhờ thế, sách của bạn sẽ không bị ẩm rồi sinh ra cong vênh.
– Lưu trữ sách trong những túi nilon mềm. Mỗi túi nên đựng từ 2 đến 3 cuốn sách. Bạn nên đảm bảo rằng mình đã ép hết không khí trong túi ra (điều này để tránh tình trạng túi bị phồng) và dán kín miệng túi lại trước khi đưa vào lưu trữ.
– Đặt nằm sách khổ to và xếp đứng sách khổ nhỏ trên giá sách. Nếu trong một thời gian dài bạn không động đến chúng, thay vì xếp đứng những cuốn sách khổ to trên giá, bạn hãy đặt chúng nằm ngang để tránh tình trạng toàn bộ trọng lượng sách bị dồn xuống dưới, gây hư hại cho chân sách. Còn đối với những cuốn sách khổ nhỏ, bạn có thể thoải mái mà xếp đứng trên giá, nhưng đừng quên kẹp cả những mảnh bìa cứng hoặc bìa các-tông giữa chúng.
– Đừng xếp sách sát tường. Nếu bạn phải để sách ở gác xép, nền nhà, hay bất cứ chỗ nào ẩm thấp, nhớ đặt sách cách xa tường khoảng từ 3 – 5 cm. Khoảng cách hợp lý sẽ ngăn hơi ẩm và mốc có cơ hội tiếp cận và gây hư hại cho sách. Nếu bắt buộc phải xếp sách sát tường, hãy ngăn cách bằng những miếng bìa các-tông hoặc bìa nhựa để ẩm mốc không thể thấm vào sách.
Dùng hộp nhựa/tủ nhựa trong suốt đựng sách. Những hộp nhựa này sẽ bảo vệ bộ sưu tập sách quý giá của bạn khỏi hơi ẩm và nấm mốc. Chỉ cần bỏ vào trong túi chống côn trùng, túi khử mùi và để hộp cao hơn mặt đất là bạn có thể yên tâm về bộ sưu tập của mình. Điều tồi tệ nhất mà bạn có thể làm cho những cuốn sách của mình là cho chúng vào những hộp các-tông, sau đó xếp thẳng trên nền nhà. Hộp các-tông sẽ nhanh chóng bị rách, hỏng do sự tấn công của hơi ẩm, nấm mốc. Chính những hộp ẩm mốc này sẽ thu hút đám côn trùng đến ngấu nghiến bộ sưu tập của bạn.
Hãy dành thời gian cho việc bảo quản và lưu trữ những cuốn sách yêu quý của bạn, để có thể giữ được chúng trong một thời gian thật dài.
