Antichrist với sự tham gia của Willem Dafoe và Charlotte Gainsbourg. (Ảnh trong phim Antichrist)
Với những cảnh sex trần trụi, bạo lực khi nữ nhân vật chính dùng kéo cắt bộ phận sinh dục, bộ phim “Antichrist” của đạo diễn Lars von Trier đã gây xôn xao tại liên hoan phim Cannes. Bộ phim mới đầy khiêu khích của đạo diễn Đan Mạch khiến Samantha Morton, Gillian Wearing cùng các nữ nghệ sĩ và học giả khác phải đưa ý kiến về bộ phim này.
Tiêu đề bộ phim được nhắc đến như một sự khiêu khích, một tuyên ngôn cho nội dung và tư tưởng của Lars von Trier: “Antichrist” có nghĩa là “Kẻ phản chúa”. Tại liên hoan phim Cannes, nơi bộ phim được công bố vào tháng 5, bộ phim đã thực sự gây tranh cãi. Trong những năm qua, khán giả đã quen với phong cách của vị đạo diễn người Đan Mạch này, ông cũng từng gây ấn tượng với bộ phim “Dogville” do Nicole Kidman thủ vai chính. Ông cũng từng giành giải “Cành cọ vàng” cho phim “Vũ Công Trong Bóng Tối”. Nhưng chưa dừng lại ở đó, bộ phim tiếp theo của ông mới thực sự là đề tài gây tranh cãi và là cú sốc lớn trong lịch sử liên hoan phim này.
Mở đầu bộ phim “Antichrist” là cảnh ân ái nồng nhiệt của hai vợ chồng diễn ra cùng lúc với cái chết của một đứa trẻ – cũng là đứa con trai của họ khi đứa bé tiến đến khung cửa sổ mở và rơi xuống nền tuyết trắng xóa bên dưới. Bị trói buộc bởi cảm giác tội lỗi, 2 nhân vật chính cũng là đại diện cho “Chàng” (do Willem Dafoe thủ vai) và “Nàng” (do Charlotte Gainsbourg thủ vai) đã quyết định dọn về ở tại một căn nhà gỗ trong rừng có tên Eden. Ở nơi đó, vấn đề đi từ xấu đến tồi tệ hơn.
Những cảnh quay ám ảnh nhất là khi diễn viên Defoeive Defoe – trong vai người chồng thể hiện sự lúng túng và bất lực, trong khi Gainsbourg – trong vai người vợ có những hành động mất kiểm soát và thực hiện những hành vi bạo lực, tự “xẻo” bộ phận sinh dục của chính mình bằng một chiếc kéo. Những cảnh quay trong phim rùng rợn tới mức khiến khán giả có mặt tại buổi công chiếu đã thét lên và che mắt, không dám theo dõi hết. Thậm chí, có ít nhất 4 người xem đã ngất lịm ngay trên ghế.
Nếu Von Trier thực sự muốn gây tiếng vang và tranh cãi, ông ta đã thành công với bộ phim này. “Antichrist” đã gây ra một luồng sóng tranh cãi mạnh mẽ tại liên hoan phim. Mặc dù bị phản đối, nhưng cuối cùng Gainsbourg cũng giành được giải thưởng nữ diễn viên xuất sắc nhất. Khi xuất hiện tại buổi họp báo chính thức, ban giám khảo đã đánh giá và dành những lời khen ngợi có cánh về diễn xuất của cô.
Mặc dù vậy, “Antichrist” vẫn bị cho là “sai lầm”; là “một sự gớm ghiếc”; “Dễ dàng là một trong những thất bại lớn nhất trong lịch sử điện ảnh Cannes”. Variety gọi nó là “sự bùng nổ lớn của phim nghệ thuật”. Đối với các nhà phê bình tại tạp chí Time, “bộ phim cho thấy hình ảnh một đạo diễn khi bị điên.”
Theo Von Trier, ông đã viết “Antichrist” trên giường bệnh trong khi chiến đấu với cơn chán nản và phiền muộn. Sau đó, không quá ngạc nhiên khi sản phẩm hoàn chỉnh quá gợi tình và thô tục, phi lý và trên bờ vực thất bại hoàn toàn. Người ta thậm chí có thể lập luận rằng chính những phẩm chất này đã khiến bộ phim trở nên hấp dẫn.
“Antichrist” là một bộ phim thù ghét phụ nữ? Điều đó là chắc chắn trong mắt khán giả. Von Trier xây dựng bộ phim như một ngôi nhà vui vẻ của những kẻ khủng bố; một vùng đất của những ngóc ngách tối tăm, những bẫy cửa lò xo và ảo ảnh không có thực. Đây là một bộ phim đối đầu rõ ràng với nỗi sợ hãi đan xen của đạo diễn về bản chất nguyên thủy và tính dục nữ. Song nỗi sợ hãi của nữ tính có tương đương với thù hận? Tôi không tin là vậy. Vâng, nhân vật “Cô ấy” đang đau khổ và không có lý trí; một mối đe dọa nguy hiểm cho bản thân cô và những người xung quanh. Tuy nhiên, đối với tất cả những điều đó, cô chứng tỏ sức sống mãnh liệt hơn, mạnh mẽ hơn và lôi cuốn hơn một cách kỳ lạ so với “Anh ta” – một người kiêu ngạo, ủng hộ sự trật tự và lý trí. Trong một cảnh phim táo bạo, Von Trier đã cho Dafoe đi qua vùng nước lợ, nơi anh gặp một con cáo biết nói, nó nói với anh ta rằng “hỗn loạn ngự trị”. Đạo diễn ngụ ý rằng một sự phòng thủ là không là gì trước các lực lượng nguyên tố (elemental forces). Hỗn loạn ngự trị.
Von Trier hiện đã trở lại Đan Mạch, bí mật chiến đấu với những con quỷ của mình. Khi tôi nói chuyện với ông ấy tuần trước, ông nói rằng không có kế hoạch nào để làm một bộ phim khác ngay sau đó. Thay vào đó, ông hướng đến cuộc sống của một người nghỉ dưỡng, làm gốm tại khu vườn của ông. “Nó giống như một khu vườn nước Anh,” ông giải thích. “Nó có hàng rào nhỏ bao xung quanh rau diếp, hành tây và bắp cải. Nó có một nhà kính.” Không thể phủ nhận, có một chút đáng yêu về hình ảnh đứa trẻ nổi loạn đang già đi của nền điện ảnh – cắt tỉa hàng rào và chăm sóc rau quả của mình. Chỉ là, sau khi xem hết “Antichrist”, giờ đây tôi có một hình ảnh hoàn toàn khác về khu vườn của Von Trier. Đây là nơi của những con rắn trơn và những cái cây của Arthur Rackham. Đằng sau nhà kính là một hốc tối, ẩm ướt, và trên bãi cỏ là một con cáo lắm lời.
Giáo sư Lịch sử Joanna Bourke, Đại học Birkbeck
Bộ phim mới của Lars von Trier mở đầu với những ca từ đau lòng về sự mất mát và khao khát từ vở opera Rinaldo của Handel. Vẻ đẹp duyên dáng nhưng ngây ngất của cái chết – theo nghĩa đen và biểu tượng (“la petite mort”) – tạo nên giai điệu. Những cảnh đen trắng, trong đó máy ảnh di chuyển với một sự chậm chạp như một giấc mơ, được theo sau bởi những cảnh nhuộm màu rực rỡ của cuộc tàn sát ngột ngạt. Hiệu quả thật ngoạn mục và đầy tính ép buộc, giống như một loại thuốc phiện. Nếu có thể, tôi sẽ xem bộ phim này lần thứ hai.
Chủ đề của bộ phim là một câu chuyện cổ xưa: điều gì sẽ xảy ra với loài người một khi phát hiện rằng mình đã bị trục xuất khỏi Eden và con quỷ Satan đang ở trong chúng ta? Mặc dù khởi đầu một cách gợi tình, Von Trier ít quan tâm đến ham muốn, thay vào đó ông tập trung vào sự đau đớn và thích thú cực độ của Sadeian, sự từ bỏ trống rỗng của bản thân và người khác (bao gồm cả khán giả, những người bị coi là đồng lõa trong bạo lực tình dục truyền vào bộ phim).
Những vòng tròn của “Antichrist” không ngừng xoay quanh các hành vi xâm phạm. Bạo lực thực sự quá mức và đẹp đẽ. Đó là giới tính, nhưng nhiều thù hận con người hơn so với sai lầm. Bạo lực của người đàn ông là sự nhẫn tâm của lý trí. Ra vẻ bề trên, anh ta cười nhạo dự án nghiên cứu của người phụ nữ về diệt chủng. Anh ta là một nhà trị liệu nhận thức duy lý, người bắt nạt cô để vạch trần những con quỷ bên trong cô.
Ngược lại, người phụ nữ nắm những năng lượng bí ẩn, kỳ lạ của các lực lượng nguyên tố vô thức và không thể biết được. Sự bạo lực của cô ta chống lại người đàn ông và cơ thể của cô không bị trói buộc. Những cảnh cô ấy nghiền nát dương vật của anh ta và sau đó cắt bỏ âm vật và môi âm hộ của cô ấy rất rõ ràng và mạnh mẽ. Nhưng nó không phải là bạo lực mang tính thiết kế, tạo ra nhằm làm kinh hoảng và kích thích tình dục. Nó cũng không truyền cảm hứng cho lòng trắc ẩn. Von Trier chỉ đơn giản thể hiện sự tàn nhẫn là “ở đó”, không phục vụ chức năng giải phóng cho khán giả. Nỗi đau – chịu đựng tổn thương và cảm giác đau khổ của nó – là điều không thể tránh khỏi trong cuộc sống.
Von Trier đã thừa nhận rằng, trong tất cả các bộ phim của mình, “Antichrist” “đến gần với tiếng kêu thất thanh nhất”. Nó cho chúng ta thấy một thẩm mỹ khiêu dâm và hung hăng chưa được thuần dưỡng mà không có sự cứu chuộc. Nó đẩy chúng ta ra khỏi sự say mê thụ động và, trong tuyệt vọng, khiến chúng ta (theo lời của Handel) khóc vì số phận tàn khốc.
Nghệ sĩ Gillian Wearing
Đây là bộ phim duy nhất tôi đã xem mà dường như rõ ràng được đạo diễn bởi một người có vấn đề về sức khỏe tâm thần. Và tôi không nói điều đó theo một cách tiêu cực: tôi nghĩ đó là thiên tài. Tôi biết có người sẽ ghét tôi nếu tôi đề nghị họ xem điều phim này – bạo lực thật kinh khủng và đôi khi bộ phim trở nên gần như lố bịch, chẳng hạn như trong cảnh với con cáo biết nói. Nhưng đây là một bộ phim dựa trên bản năng (không theo lý trí). Tôi hiếm khi thoát khỏi phim mà mình cảm thấy rằng đã trải nghiệm bất cứ điều gì của cuộc sống, nhưng “Tội lỗi vườn địa đàng” cho bạn thấy cảm giác chán nản, lệch lạc và tuyệt vọng như thế nào. Nó gần giống như một bộ phim tự tử – đau buồn chỉ có thể được nói rõ qua bạo lực (nữ giới) hoặc triệt sản lạnh – cold sterility (nam giới). Đôi khi tôi tự hỏi liệu các bộ phim của Von Trier có khiến ông bị suy sụp thần kinh hay không – trên thực tế là ông ấy cho phép mình hết lần này đến lần khác đi vào mặt tối của cảm xúc con người để cố gắng cho chúng ta thấy tâm trí đau khổ, và trong trường hợp này là để các diễn viên để đóng vai những con quỷ dữ của chính mình.
Tôi đã đọc một vài đánh giá về việc mọi người đang chùn bước khi Von Trier gặp sự cố, ngụ ý rằng có lẽ đó là một mánh lới quảng cáo. Nhưng tôi không nghĩ bộ phim này có thể được thực hiện mà không có kinh nghiệm đó. Bộ phim này giống như một nghệ thuật vậy. Nó không cố gắng để trở nên hợp lý, và tôi thấy nó khá gần với việc vẽ theo cách nó chơi đùa với sự trừu tượng, thực và không thực.
Nhà báo và nhà hoạt động Julie Bindel
Xem bộ phim này giống như có quan hệ tình dục tồi tệ với người mà bạn ghê tởm – một sự kết hợp gớm ghiếc của sự chán nản và ghê tởm. Tôi ghét nó, và tôi ghét đạo diễn đã làm ra nó. Von Trier đã chán nản một khoảng thời gian trước đó, gặp ác mộng và quyết định viết kịch bản về sự tàn bạo này như một hình thức trị liệu. Ông ấy không thể giữ nó cho riêng mình sao?
Không còn nghi ngờ gì nữa, sự sáng tạo quái dị này sẽ giáng đòn nặng nề đến các sinh viên nghiên cứu phim ảnh trong những năm tới. Người hướng dẫn của họ sẽ hỏi họ nó có “nghĩa là gì”, khiến một số người xem các dấu hiệu và biểu tượng của tình dục nữ là hình phạt, và thể loại tra tấn-khiêu dâm (torture-porn) như một trang web chống lại sự giải phóng phụ nữ.
Nó cũng tệ như (nếu không tệ hơn) những bộ “phim đen” (chiếu những cảnh khiêu dâm và bạo lực) cũ của thập niên 80, như Cô gái báo thù hay Dressed To Kill, mà tôi đã tham gia chiến dịch như một người theo chủ nghĩa nữ quyền trẻ tuổi. Tôi yêu phim gangster (xã hội đen), tiểu thuyết giết người hàng loạt và những thể loại tương tự. Nhưng đối với tôi, họ phải giúp chúng tôi hiểu về lý do tại sao một số người lại gây ra sự tàn ác và tàn bạo như vậy cho những người khác, thay vì cho mục đích giải trí điên rồ. Nếu tôi muốn xem âm vật của một người phụ nữ bị xúc phạm, tôi muốn nó làm cho tôi hiểu về việc cắt bỏ bộ phận sinh dục nữ, không chỉ cho phép tôi nhìn thấy có những gì bên trong âm đạo của phụ nữ.
Nếu có bất kỳ công lý nào trên thế giới, bộ phim này sẽ chìm vào quên lãng. Ngoài kịch bản lố lăng và cốt truyện tầm thường, chúng ta còn có diễn xuất rác rưởi nữa. Trước đây tôi đã từng yêu Willem Dafoe và Charlotte Gainsbourg, giờ tôi sẽ băng qua đường để tránh xem bất cứ điều gì liên quan đến họ. Rõ ràng, cả hai đều đọc kịch bản và không thể chờ đợi để nhập thân trong đó. Điều đó khiến cho họ gần như tồi tệ như Von Trier.
Nếu bạn xem bộ phim này, bạn sẽ đặt tiền của mình vào một thứ đáng bị đánh bom – và đưa ra một giá trị hợp lệ cho bản phát hành chung bệnh hoạn nhất trong lịch sử điện ảnh.
Giáo sư điện ảnh Linda Ruth Williams, Đại học Southampton
Tôi tiếp cận Antichrist với một chút lo lắng. Lần đầu tiên Lars von Trier trở lại với sự ủng hộ chính trị tình dục (sexual-political) của tôi với bộ phim Phá tan Làn sóng (Breaking The Waves). Một kẻ độc ác với sự tự phụ của phụ nữ, họ thấy Emily Watson bị hãm hiếp và giết chết, nhận được những tràng pháo tay như những hồi chuông vang lên từ thiên đàng trong những đám mây trên trời. Đây là một bộ phim kinh dị theo đúng nghĩa, tôi đã nghĩ vậy. Còn bây giờ thì không chắc lắm. Lưỡi của Von Trier thường xuyên tọc mạch về má của mình, ai biết ông ấy đến từ đâu, hoặc sẽ đi đâu?
Antichrist bị ám ảnh bởi cơ thể con người. Rõ ràng, đối với tất cả những phẩm chất khiêu khích của bạn, không ai nên tiếp cận nó để mong đợi một trò đùa khiêu dâm. Có một cảnh quay đáng tiền, nhưng nó đẫm máu hơn là ngây ngất. Tham khảo rất nhiều về điện ảnh kinh dị, nó được bán trên thị trường như là câu trả lời về phim nghệ thuật cho Dự Án Phù Thủy Rừng Blair sau 10 năm. Khán giả tuổi teen đã “ướp” trong các thỏa thuận ngầm của sở thích phim kinh dị trong những thập niên 80s – những con quái vật trong rừng, nơi không ai có thể ở đây khi bạn hét lên – sẽ cảm thấy như ở nhà với những tiếng động ghê rợn, xác chết và sử dụng hộp công cụ của người thợ rừng ở đây. Tuy nhiên, Antichrist hầu như không mang lại sự kinh sợ “Tôi thách bạn xem nó” của blog popcorn horror.
Đối với tôi, điều gây sốc và thú vị nhất là sự suy ngẫm điên cuồng về cuồng loạn tình dục. Các học giả điện ảnh đã chuyển sang điện ảnh kinh dị trong 15 năm qua vì nó tiết lộ những tổn thương văn hóa, triệu chứng của những thú vui tội lỗi nhất của chúng ta và sự kìm nén không trọn vẹn. Tốt nhất, kinh dị cho thấy rằng trong nền văn hóa bão hòa tình dục của chúng ta, cơ thể, siêu thực và vô thức vẫn có thể nắm giữ sức mạnh sáng tạo. Tuy nhiên, kiểu thể loại quen thuộc nhất hiện nay là dây chuyền sản xuất của những bộ phim dành cho đàn ông – được gọi là “Torture-Porn”. Trong nhiều bộ phim thuộc dòng phim Lưỡi cưa và Lò mổ (Saw and Hostel), thật khó để thấy Antichrist giàu ý tưởng này lại là mối nguy hiểm nghiêm trọng đối với hạnh phúc đạo đức của chúng ta.
Tuần trước, bộ phim của Brazil “Thân Xác Quỷ Dữ” đã khởi chiếu ở Anh, bao gồm cảnh ai đó ăn mông của chính họ và một con chuột chạy lên âm đạo của một nhân vật khác. Theo hiểu biết của tôi, không ai lên án đây là bộ phim tục tĩu nhất từng được thực hiện (trái ngược với sự phẫn nộ của tờ báo Mặt Trời (The Sun) đối với phim Antichrist). Với những bộ phim như một bối cảnh, tôi không thấy những trò hề có trí tuệ của Antichrist quá đáng lo ngại. Nếu chỉ có những tờ báo lá cải được vận động chống lại việc cắt bỏ âm vật thực, được thực hiện trên các bé gái thực, chứ không phải là những điều bịa đặt được thực hiện trong các bộ phim viễn tưởng.
Tất nhiên, Von Trier có lẽ không “có ý” gì trong số đó. Đối với tất cả sự thái quá lố bịch của câu chuyện này, tất cả có thể được coi là một cơn ác mộng đau buồn kéo dài. Nếu Antichrist có một chương trình nghị sự chính trị tình dục, có lẽ nó chỉ để khuấy động mọi thứ. Von Trier ném cho chúng ta những ý tưởng, và chúng ta chiến đấu vì chúng như những con chó.
Diễn viên Samantha Morton
Xem phim luôn là một trải nghiệm rất riêng đối với tôi; Tôi hiểu những nguy hiểm về tinh thần, cảm xúc và thể chất. Sự phấn khích khi cả 3 đạt được “cảnh thực” trong câu hỏi, khi ánh sáng hoàn hảo, các từ xảy ra đúng lúc, âm thanh giống như pha lê và mọi người đều vui vẻ bước tiếp. . . Thật khó để mô tả những gì xảy ra khi bạn ở một mình, cảnh tượng chỉ được thực hiện và làn da cùng dây thần kinh của bạn bị ngứa ran như thể bạn bị cảm lạnh do thuốc. Vì lý do này, tôi chúc mừng từ tận đáy lòng về màn trình diễn của Charlotte Gainsbourg.
Tang thương được miêu tả là của sự trung thực sâu sắc. Khi được cần, cô ấy đã có sự tổn thương đau lòng, và trong suốt sự sụp đổ trở nên điên loạn, cô ấy duy trì sự chính trực. Willem Dafoe làm tôi ngạc nhiên với sự tĩnh lặng và nỗi đau nội tâm của anh. Cuộc chiến không ngừng, dữ dội của những bộ óc thông minh, pha trộn với những tình huống khủng khiếp nhất, hấp dẫn nhất.
Một đạo diễn (nếu họ thực sự giỏi trong công việc) sẽ và luôn cảm nhận nỗi đau trong từng khoảnh khắc của mỗi nhân vật, dù là đằng sau cánh cửa đóng kín hay trên phim trường. Một đạo diễn đau đớn trước từng cảnh quay, từng thước phim, từng hơi thở của âm thanh. Cố gắng truyền đạt sự sinh nở, nỗi sợ hãi, sự mất mát, cái chết, tôn giáo, sự đau đớn, tình yêu, ham muốn, căm ghét – và nhiều hơn thế nữa – bao gồm mọi thứ điên rồ. Quyết định làm bộ phim (hoặc bộ phim chỉ dẫn bạn làm nó) là một hành động dũng cảm và cũng dễ bị tổn thương, và đôi khi còn là sự cô đơn. Nhà văn/đạo diễn nói qua từng nhân vật, vì vậy bộ phim này phải cực kỳ đau đớn để thực hiện.
Kỹ xảo điện ảnh ở đây thật ngoạn mục, đẩy ranh giới giữa cảm xúc và công nghệ, giống như những cây nho cổ xưa được chụp ảnh. Phim rất quan trọng đối với tôi và vì lý do đó tôi rất vui khi đã xem bộ phim Antichrist. Tuy nhiên, giống như tôi làm với cuộc sống của mình – và đặc biệt là tâm trí của tôi – tôi quan tâm đến nó. Giống như đến thăm một người thân yêu đang trải qua một nỗi đau đen tối khủng khiếp khi đối mặt với điều mà chúng ta dường như bất lực, nó có thể khiến cảm xúc bị tê liệt khi xem. Vì vậy, vì lý do đó, tôi nói: hãy cẩn thận khi xem bộ phim này. Nhưng nếu bạn có thể thực hiện cuộc hành trình, hãy thực hiện nó.
Nghệ sĩ Jane và Louise Wilson
Đây không thực sự giống như điện ảnh; nó còn hơn cả một sự kiện. Nhìn nó có cảm giác như đang ở trong trạng thái thôi miên. Tại một thời điểm, Von Trier cho hiện cảnh tĩnh mạch trên cổ của Charlotte Gainsbourg và cận cảnh phía sau đầu của cô. Người kể chuyện nói về sự khô miệng, đánh trống ngực, đổ mồ hôi và sự đau đớn. Sau đó, bạn cảm nhận được cảm giác đó, bao gồm (với chúng ta) cả sự mất khẩu vị.
Nhưng các phần của Antichrist quá vô lý để được mọi người tin tưởng. Bạn không chắc đó là sự chế giễu hay nghiêm túc, đặc biệt là khi con cáo nói chuyện. Bộ phim mạnh mẽ nhất giữa chừng, khi cảnh quay chuyển sang cabin gỗ. Acorns bật ra khỏi trần nhà. Địa y mọc trên bàn tay của Defoe. Thiên nhiên lấn chiếm hai người họ. Cứ như thể họ đang sống trong trạng thái tuyệt vọng – và người xem cũng vậy.
Bộ phim này sẽ hoạt động tuyệt vời như một bản thiết lập của máy quay phim. Có một cảnh trong phòng tắm, nơi bạn có thể nhìn thấy khuôn mặt của Gainsbourg, nhưng bạn cũng thấy những giọt nước rơi rất chậm trước mặt cô ấy: nó trông giống như khoảnh khắc đóng băng. Có một cảm giác sâu sắc rất kỳ lạ. Nó gợi nhớ đến việc cài đặt video của Bill Viola. Hiệu ứng đạt được bằng cách quay phim ở tốc độ cao, chụp hàng trăm khung hình trái ngược với nhiều khung hình. Khi cảnh quay được phát lại ở tốc độ bình thường, bạn sẽ thấy tất cả các khung hình riêng lẻ này trong cùng một khoảnh khắc. Có một vài cảnh quay đáng kinh ngạc: ví dụ như, con nai đang cố gắng sinh con và cảnh bàn tay thoát ra khỏi những cái cây. Nhưng sau đó, một cảnh quay khác cho thấy các cơ thể con người trong bụi cây tầng thấp, hầu như không bị che giấu, và điều đó, rõ ràng đã kéo bạn ra khỏi câu chuyện.
Thật không may, bộ phim này khiến bạn chưa hoàn toàn toại nguyện. Nó làm nguy hại về toàn bộ bản chất con người. Và, tất nhiên, người phụ nữ cuối cùng đã nhận ra nó. Trong tất cả những gì bạn có thể có, có một người mẹ bị quỷ ám, một phù thủy dường như ưu tiên cho sự thỏa mãn tình dục của chính mình hơn là sự an toàn của đứa con. Tất cả những điều đó khiến chúng tôi tò mò về lý do tại sao Von Trier dành tặng bộ phim này cho Tarkovsky. Ác quỷ của Tarkovsky rất khác biệt. Chính quyền Nga đã cố gắng kiểm duyệt các bộ phim của ông. Ông đã trải qua những năm cuối đời lưu vong khỏi nhà và gia đình mà ông yêu quý. Sự dày đặc về những gì anh ấy làm đã vượt qua các thể loại phim.
Xan Brooks
Dịch: Hoàng Thủy – Đã đăng trên Yêu Để Sống AZ
Nguồn: Antichrist: a work of genius or the sickest film in the history of cinema?
